Prof.Dr. Şükrü Kızılot Hürriyet’te günlerdir yazıyor; gelir vergisi kanununda önemli değişiklikler yapıldı, vergiler kimi durumda 100 katına çıkıyor, mirasçıların fena halde canı yanacak, diyor.
Bu değişiklik, British Columbia Üniversitesi’nden Wojciech Kopczuk ile Michigan
Üniversitesi’nden Joel Slemrod’un The Review of Economics and Statistics’in
Mayıs 2003 sayısında yayımlanan bir makalesini yeniden gündeme getiriyor. Konu ilginç
ve çok eğlenceli:
‘Mirastan
alınan vergilerin artması veya azalması insanların ölüm tarihini etkiler mi?’
Kimse vergi ödemekten hoşlanmaz. (Bakınız: İradesiyle vergi ödeyen enayidir - Hürriyet-İK 18.09.2011) Zenginler,
fakirler kadar da hoşlanmaz. Ama bu antipatiyi, ölüm tarihini erkene almaya
yahut ertelemeye kadar vardırabilirler mi?
İnsanlar ev alacakları, evlenecekleri hatta çocuk yapacakları
zamanı seçerken ödeyecekleri vergiyi dikkate alıyorlar da, hayatlarının en
önemli hadisesi (yani ölüm) söz konusu olduğunda niye es geçsinler?
*
1999’un son aylarında ABD’de doğal ölümler (daha önceki yılların
aynı dönemine göre) azalmış. 2000’in ilk aylarında ise ortalamanın çok üzerinde
ölen olmuş. İddiaya göre bunun sebebi… ihtiyarların ‘ölmeden dünya gözüyle 2000 yılının yılbaşını yani Milenyum’u bir
göreyim’ iradesi imiş.
Çünkü - gazeteci ve blogger Pierre
Barthélémy’den öğrendim - insan, mesela doğumgünü, önemli bir dini bayram yahut
çocuğunun mürüvveti gibi ‘çok istediği
ve beklediği bir tarihe kadar’ dişini (veya başka yerini) sıkıp
ölmeyebilirmiş.
Bilime inanan bir insansanız, bunu ‘beynin ve iradenin gücüne’ yahut ‘psikolojinin önemine’ bağlayabilirsiniz. Dine inanan bir insansanız
Azrail’in hoşgörüsüne…
Yukarıda sözünü ettiğim makaleye bakarsanız, vergi oranlarında
yapılan değişiklikler de, aynı şekilde, insanların ölüm tarihini öne almasına
veya ertelemesine sebep oluyormuş.
İki akademisyen, ABD’de 13 kez veraset ve intikal vergisi
değişikliği yapılan (8’inde vergi oranları artırılmış, 5’inde indirilmiş) 1917
ila 1984 yılları arasını incelemişler. Bu 67 yıllık dönemde ölen onbinlerce
insanı taramışlar. Acaba vergi mevzuatındaki değişikliğe denk gelen dönemlerde
ölüm ortalamalarında bir değişiklik olmuş mu?
Sonuç: Evet!
10.000 dolar daha az vergi ödeme imkanı var ise, insanların % 1,6’sı ölümünü öne alıyor veya
erteliyormuş.
*
İlginç bir sonuç ama, araştırmacılar, kendileri de kabul
ediyorlar: İstatistik açıdan vergi oranı ile ölüm tarihi arasında bir
korelasyon varsa da, bu ‘insanların
vergiden kaçınmak için erken ya da geç öldüklerinin ispatı’ olamaz elbette.
Ayrıca, mirasçıların vergiden kaçınmak için ölüm tarihini
değiştirmiş olmaları da ihtimal dahilinde.
Bu arada, 1984’ten bugüne tıp çok ilerleri.
Meslektaşım Barthélémy’nin de dediği gibi, artık bugün düşük
vergi ödemek için dedeyi makinaya bağlayıp yeni vergi kanunu yürürlüğe girene
kadar yaşatmak, yahut artan oranlara yakalanmamak için fişini erken çekmek de
mümkün.
Not: Hükümet
zaten kendinden olmayan doktorlara gıcık. İster misiniz işgüzar savcının biri
bu yazıyı ihbar kabul edip ‘Doktorlar
vergi kaçakçılarına yardım ve yataklık yapıyor’ diye soruşturma başlatsın!
Hürriyet-İK, 27.01.2013
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder