Biraz da patronlar korksun

Mutlu bir azınlık hariç, her çalışanın her an aklının bir köşesinde işini kaybetme korkusu vardır. Tehditler sayılamayacak kadar çoktur. Ve bin yıldır, rakipler arasında teknoloji de vardır. Traktör tarım işçisini, şimendifer arabacıyı, tekstil makinesi mavi yakalıyı işinden etmiştir.

Rakip sizin gibi bir insansa, iyi kötü eşit şartlarda mücadele edersiniz. Ne bileyim daha çok çalışır, üstlerinize hoş görünür, ötekini kötüler, araya hatırlı birilerini koyar falan artık ne lazımsa yaparsırız. Peki ya işinizde gözü olan süper yetenekli bir robot yahut çok gelişmiş bir bilgisayarsa?

*

Biyoteknoloji alanında çalışacak şirketlere yatırım yapan Hong Kong merkezli risk sermayesi şirketi Deep Knowledge Venture’ın (DKV) yönetim kurulunda artık bir… bilgisayar varmış (1). Yanlış anlaşılmasın, bu bilgisayar yönetim kurulu üyesi ve her üye gibi, rey hakkı var. Adı Vital (Validating Investment Tool for Advancing Life Sciences).

Vital, yatırım uzmanlarının kullandığı cinsten bir bilgisayar değil. Devasa bir veri tabanı ve inanılmaz bir analiz programı kullanarak ‘karar veriyor’ ve yatırımlar konusunda evet veya hayır diyor. Ve bu kararları verirken, gece iyi uyumamak, karısıyla kavga etmek, tuttuğu takımın yenilmesi, toplantıya girerken patronun günaydın dememesi gibi ‘insani’ duygu ve düşüncelerden da etkilenmiyor.

McKinsey Londra’dan Martin Dewhurst ve Paul Willmott’un tahmini ‘süper bilgisayarların ve yapay zekanın yöneticilerin durumunu etkileyeceği’. MIT’den Andrew McAfee ise ‘sanayi devrimine benzer bir devrim’ bekliyor. Sanayi devrimi insanların ‘fizik kapasitesi’ için ne demek idiyse, dijital teknoloji devrimi de ‘mental kapasite’ için aynı şey olacak.

*

‘Biz bu lafları çooook duyduk’ diyenler, bilin ki o gün yakın. Neredeyse sonsuz veri + neredeyse sınırsız analitik kapasite dünyayı (ve tabii şirketleri) allak bullak edecek.

Bir kez daha, insanların işini elinden alarak: ABD’de çalışanların yüzde 47’si işini bilgisayarlara kaptıracak diyorlar. Gelişmiş programlar 140 milyon ‘beyin işçisi’ni işinden edecek diyorlar. (2)

Bu 140 milyonun içinde tepe yöneticiler de var. (Tabii sadece ‘beyin işçisi’ sınıfına girenler.) Koltuğu Vital gibi acımasız ve duygusuz rakiplere kaptırmamak için, daha insanî bir yönetim biçimi geliştirmek, davranış zekasına sahip olmak, çalışanlarının beklenti ve duygularına özen göstermek zorundalar.

Bunu ben demiyorum hanımlar beyler, McKinsey söylüyor.

(1) Bu yazımın kaynağı : Annie Kahn, Le Monde, 2-3 Kasım 2014

(2) http://www.oxfordmartin.ox.ac.uk/downloads/academic
/The_Future_of_Employment.pdf


Hürriyet-İK, 16.11.2014