Qualis artifex pereo!

Neron’un intihar ederken son sözleri ‘Qualis artifex pereo!’ 

Yani ‘Ne büyük bir sanatçı ölüyor!’

Teşbihte hata yapmaktan korkarak diyeceğim ki...

28 Haziran pazartesi günü ‘ne büyük bir sanatçı öldü!’

Swatch Group’un kurucusu, 82 yaşındaki Nicolas Hayek, ‘Öldüğüm zaman dinlenirim’ diyordu. İşinin başında, çalışma masanında kalp krizinden öldü.

Hayek, 1928’de Beyrut’ta Hıristiyan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiş. Cizvit mektebinden sonra matematik ve fizik okumuş. İsviçre’de bir sigorta şirketinde çalışırken tanıştığı ve evlendiği kadının babasının, tren vagonları için fren üreten küçük bir fabrikası varmış. Kayınbaba felç geçirince, genç mühendis kendini şirketin başında bulmuş. Sanayi tecrübesini burada edinmiş. 1963’te Hayek Engineering adlı danışma şirketini kurmuş, bir yıl sonra 250 kişilik bir ekip haline getirmiş, İsviçre’de ‘yönetim gurusu’ olarak tanınmaya başlanmış.

1980’lerin başında Japon elektronik saatleri dünya pazarlarını ele geçirince batma noktasına gelen İsviçre saat endüstrisi, Hayek’ten bir rapor istemiş. Sonuç : Küçük ‘pahalı saatler’ segmenti dışında, İsviçre saat endüstrisi yok olmak üzere.

‘Bu kaçınılmaz sonu görünce, büyük pazara girmeye ve 100 avronun altında satılan İsviçre saatleri yaratmaya karar verdim’ diyecektir sonradan. 

‘Sanayi ancak büyük hacimlerle ayakta durabilir’ diyen Hayek kan kaybeden iki şirketi, (Omega, Tissot gibi prestijli markaların sahibi) SSIH ile (Longines ve Rado'nun sahibi) Asuag'ı birleştirmeyi önerir. Aynı yıl saat sanayiinde bir devrim yaratır ve İsviçre'de üretilen dünyanın ilk kuartzlı plastik saatini, Swatch'ı piyasaya çıkarır.

Ve 'ucuz saat kralı' olarak - yine hiç beklenmedik bir hamleyle - lüks İsviçre saatlerini de kurtarmaya karar verir. Breguet, Blancpain, Jaquet Droz, Glasshüte Originals, Léon Hatot markalarını alır, Calvin Klein ve Tiffany için saat tasarlar.

19 prestijli markasıyla Swatch Group 2009'da 160 fabrikada çalışan 24 personeliyle 4 milyar avro (8 milyar TL) ciroya ulaşan ve sektörü yönlendiren bir dev haline geldi.

Girişimci bir sanatçıdır

Karısının ‘75 yıllık hayat tecrübesi olan 6 yaşında bir çocuk’ dediği Nicolas Hayek, girişimciyi şöyle tarif ediyordu:

‘Sınırsız bir fanteziyle dünyaya geliriz, çocukken peri masallarına inanırız. Sonra aile, okul, erkekler için askerlik, üniversite, çalıştığımız kamu kurumları yahut şirketler, ağır ağır içimizdeki bu doğal fanteziyi öldürür. Bunu tekrar bulup çıkarmak gerekir. Benim gözümde girişimci bir sanatçıdır.’

‘Qualis artifex pereo’ demem bundandır!

Serdar Devrim, Hürriyet-İK 04.07.2010